โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

 

พระราชดำริ :  
           สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

 

แนวพระราชดำริ

          เพื่อพัฒนาบุคลากรอนุรักษ์และพัฒนาทรัพยากรพันธุกรรมพืชให้เกิดประโยชน์ ถึงมหาชนชาวไทย

สรุปลักษณะของโครงการ :

            กำหนดพื้นที่ศึกษา โดยในช่วงปี พ.ศ. 2549-2554ได้มีการกำหนดพื้นที่ศึกษาเพื่อใช้ในการศึกษาการเรียนรู้ทรัพยากร ณ ศูนย์การศึกษามหาวิทยาลัยเชียงใหม่หริภุญไชย จังหวัดลำพูน เพื่อเป็นการปกปักพันธุกรรมพืชที่มีอยู่ สำรวจเก็บรวบรวมพันธุกรรมพืช และปลูกรักษาพันธุกรรมพืช สามารถนำมาขยายผล โดยนำไปสู่การอนุรักษ์และใช้ประโยชน์พันธุกรรมพืช การจัดตั้งศูนย์ข้อมูลพันธุกรรมพืช และการพัฒนาพันธุ์พืชเพื่อใช้ประโยชน์ต่อไปในอนาคต นอกจากนั้นแล้ว ยังมีภารกิจในการส่งเสริมและสร้างจิตสำนึกให้นักศึกษาและบุคคลทั่วไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งชุมชนที่อยู่โดยรอบพื้นที่อนุรักษ์ให้ตระหนักถึงความสำคัญของการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช และการนำพันธุกรรมพืชไปใช้ประโยชน์ในด้านต่างๆ

ที่ตั้งของโครงการ : 

             สำนักงานมหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 239ถนนห้วยแก้ว อ.เมือง จ.เชียงใหม่ และสถานีบ้านแหวน

 

วัตถุประสงค์โครงการ :

          1.ให้ความเข้าใจและเห็นความสำคัญของพันธุกรรมพืช 
          2.ให้ร่วมคิดร่วมปฏิบัติจนเกิดประโยชน์ถึงมหาชนชาวไทย 
          3. ให้มีระบบข้อมูลพันธุกรรมพืช สื่อกันถึงทั่วประเทศ

งบประมาณ :

          ปีงบประมาณที่เริ่มดำเนินการ/ระยะเวลาในการดำเนินงาน

            ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2537 โดยดำเนินกิจกรรมอนุรักษ์และใช้ประโยชน์พืชพื้นเมืองต่างๆ เช่น สกุลขมิ้น กล้วยไม้ ไม้ดอกหอม ไม้ดอกสีม่วง และพืชพื้นบ้าน จนกระทั่งในปี พ.ศ.2549 จึงได้มีการจัดทำแผนแม่บทในการดำเนินงาน ให้สอดรับกับแผนงานของโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี ระยะ5 ปีที่ 4 (ตุลาคม 2549 – กันยายน2554)

          งบประมาณที่ได้รับในปีเริ่มต้นและแหล่งที่มาของงบประมาณในปีเริ่มต้น

            ในปีเริ่มต้นได้ดำเนินการโดยใช้งบปกติของหน่วยงานย่อยในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เช่น คณะเกษตรศาสตร์ เป็นต้น จนกระทั่งปีงบประมาณ พ.ศ. 2552 (ตุลาคม 2551 -กันยายน 2552) มหาวิทยาลัยได้รับงบประมาณแผ่นดิน โดยการเสนอขอรับงบประมาณผ่านสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) จำนวน 2 โครงการ ประกอบด้วย
          1.ชุดโครงการวิจัยเรื่อง “การใช้ประโยชน์จากความหลากหลายทางพันธุกรรมพืชพื้นถิ่นที่พบ ณ ศูนย์การศึกษามหาวิทยาลัยเชียงใหม่หริภุญไชย จังหวัดลำพูน” จำนวน1,400,000 บาท (หนึ่งล้านสี่แสนบาทถ้วน) 
          2.โครงการวิจัยเรื่อง “การสำรวจพรรณพืชท้องถิ่นพฤกษศาสตร์พื้นบ้าน ปัจจัยทางนิเวศวิทยาและการจัดทำฐานข้อมูลพืชพรรณ ณ ศูนย์การศึกษามหาวิทยาลัยเชียงใหม่หริภุญไชย จังหวัดลำพูน เพื่อสนองพระราชดำริโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี” จำนวน500,000 บาท (ห้าแสนบาทถ้วน)

          งบประมาณที่ได้รับในแต่ละปี แยกเป็นรายปี ตั้งแต่ปีเริ่มต้นจนถึงปีปัจจุบันและแหล่งที่มาของงบประมาณ

            ได้รับงบประมาณแผ่นดินประจำปี 2552 จำนวนรวม1,900,000 บาท

          เสนอของบประมาณแผ่นดินประจำปี 2553 จำนวน4,000,000 บาท 

แผนการดำเนินงาน :

            กรอบแนวทางการดำเนินงานในระยะ 5 ปีที่ 4 (ตุลาคม 2549 – กันยายน 2554) เพื่อให้การดำเนินงานสนองพระราชดำริเป็นไปอย่างต่อเนื่อง และสอดรับการนโยบายหลักของโครงการ อพ.สธ. คณะกรรมการโครงการ อพ.สธ. มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้มีการทบทวนแผนแม่บทเพื่อปรับปรุงกรอบแนวทางการดำเนินงานในระยะ 5 ปีที่ 4 (ตุลาคม 2549 – กันยายน 2554) ดังนี้

1. กรอบการเรียนรู้ทรัพยากร 

          มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้กำหนดพื้นที่เพื่อใช้ในการศึกษาการเรียนรู้ทรัพยากร ณ ศูนย์การศึกษามหาวิทยาลัยเชียงใหม่หริภุญไชย จังหวัดลำพูน เพื่อเป็นการปกปักพันธุกรรมพืชที่มีอยู่ สำรวจเก็บรวบรวมพันธุกรรมพืชและปลูกรักษาพันธุกรรมพืช

 2. กรอบการใช้ประโยชน์ 

          ผลที่ได้จากการสำรวจเก็บรวบรวมพันธุกรรมพืช สามารถนำมาขยายผล โดยนำไปสู่การอนุรักษ์และใช้ประโยชน์พันธุกรรมพืช การจัดตั้งศูนย์ข้อมูลพันธุกรรมพืช และการพัฒนาพันธุ์พืชเพื่อใช้ประโยชน์ต่อไปในอนาคต 

3. กรอบการสร้างจิตสำนึก 

          มหาวิทยาลัยเชียงใหม่เป็นสถาบันการศึกษา มีภารกิจในการส่งเสริมและสร้างจิตสำนึกให้นักศึกษาและบุคคลทั่วไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งชุมชนที่อยู่โดยรอบพื้นที่อนุรักษ์ให้ตระหนักถึงความสำคัญของการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช และการนำพันธุกรรมพืชไปใช้ประโยชน์ในด้านต่างๆ

 
ผลการดำเนินงาน :

          มีงานวิจัยที่เป็นรูปธรรม อย่างน้อย   2  โครงการ 
          มีการนำเสนอผลงานของโครงการ อพ.สธ.-มช 5  ครั้ง 
          มีผลงานตีพิมพ์ที่เกี่ยวข้อง เช่น เรื่อง การศึกษาพฤกษศาสตร์พื้นบ้านของชาวลัวะและชาวถิ่นบนดอยภูคา 
จังหวัดน่าน เป็นต้น        

หน่วยงานหลัก/ผู้ประสานโครงการ :

          มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดย ศูนย์บริหารงานวิจัย สำนักงานมหาวิทยาลัย 
          ผู้ประสานงาน: นายธรรมนูญ น่วมอนงค์  โทร 053 94 2677  โทรสาร 053 94 3600

 

หน่วยงานร่วมโครงการ :

          อาทิ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ, ศูนย์บริการการพัฒนาขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ผลบ้านไร่ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ เป็นต้น

ผลที่คาดว่าจะได้รับ :

            1. ได้รวบรวมและเก็บรักษาพันธุ์พืช ทั้งที่มีอยู่และใกล้สูญพันธุ์ โดยทำการรวบรวมพันธุกรรมพืช สร้างฐานข้อมูลพันธุกรรมพืชและความหลากหลายทางชีวภาพ ณ ศูนย์การศึกษามหาวิทยาลัยเชียงใหม่ หริภุญไชย 
          2. มีศูนย์ข้อมูลพันธุกรรมพืชและความหลากหลายทางชีวภาพ เพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์ และสร้างนวัตกรรม ด้านการแพทย์ การเกษตร และการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน 

          3. ได้ส่งเสริมและสร้างจิตสำนึกในการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชให้ นักเรียน นักศึกษาและประชาชนทั่วไป

ที่มาของข้อมูล :         

http://www.chiangmai.go.th/project/phanpheach_cm